предлог
I с вин. и твор.
1. с вин. (куда?), с твор. (где?)
အပြင်ဘက်၊ အပြင်
выйти за дверь တံခါးအပြင်ဘက်ကို ထွက်သွားတယ်၊ အပြင်ကို ထွက်သွားတယ်
остановиться за дверью တံခါး တစ်ဘက်မှာ ရပ်တယ်၊ တံခါးရဲ့နောက်မှာ ရပ်တယ်
повернуть за угол လမ်းထောင့်မှာ ကွေ့တယ်၊ လမ်းထောင့်မှာ ချိုးတယ်
стоять за углом လမ်းထောင့်လွန်ပြီး ရပ်တယ်၊ လမ်းထောင့်ကျော် ရပ်တယ်
поехать за город မြို့ပြင်ကို သွားတယ်၊ မြို့ပြင်ကို ခရီးထွက်သွားတယ်
жить за городом မြို့ပြင်မှာ နေတယ်
бросить что-нибудь за окно ပြတင်းပေါက်အပြင်ဘက်ကို တစ်ခုခုကို လွှင့်ပစ်တယ်၊ တစ်ခုခုကို ပြတင်းပေါက် အပြင်ဘက်ကို ပစ်တယ်
за окном виден лес ပြတင်းပေါက်အပြင်ဘက်မှာ သစ်တောကို တွေ့ရတယ်၊ ပြတင်းပေါက်ကနေ သစ်တောကို တွေ့မြင်ရတယ်
2. с вин., (употр. после глаголов:
садиться, сесть, стать, приняться, взяться и т. д.), с твор. (употр. после глаголов:
сесть за стол စားပွဲကို ဝင်ထိုင်တယ်
сидеть за столом စားပွဲမှာထိုင်တယ်၊ စားပွဲမှာ ဝိုင်းထိုင်တယ်
стать за станок တွင်ခုံကို ဝင်လုပ်တယ်
стоять за станком တွင်ခုံမှာ အလုပ်လုပ်နေတယ်
садиться за книги စာအုပ်ကို စထိုင်ဖတ်တယ်
садиться за работу အလုပ် စထိုင်လုပ်တယ်
сидеть за книгами စာအုပ်တွေကို ထိုင်ဖတ်နေတယ်၊ စာအုပ်တွေ ဖတ်နေကြတယ်
сидеть за работой အလုပ်ကို ထိုင်လုပ်နေတယ်
взяться за учёбу စလေ့လာတယ်၊ ကျောင်းစာ စလုပ်တယ်
II с вин.
1. указывает на предмет, которого касаются:
взяться за ручку двери တံခါးလက်ကိုင်ကို ကိုင်တယ်
держаться за перила လက်ရန်းကို ကိုင်တယ်
вести ребёнка за руку ကလေးကို လက်ကဆွဲခေါ်လာတယ်
2. подготовиться к экзаменам за неделю စာမေးပွဲအတွက် တစ်ပတ်အတွင်း အပြီးပြင်ဆင်တယ်
сделать всю работу за день (за один день) တစ်နေအတွင်း အလုပ်အားလုံးကို ပြီးအောင် လုပ်တယ်၊ နေ့ချင်းအလုပ်မှန်သမျှကို အပြီးလုပ်တယ်
за ночь снег растаял ညတွင်းချင်း နှင်းအရည်ပျော်သွားတယ်
за зиму (за всю зиму) я ни разу не простудился ဆောင်းတွင်းတစ်တွင်းလုံး ကျွန်တော် တစ်ခါ မှ အအေးမမိဘူး
3. (обычно с предлогом «до»)
အလိုမှာ
за час до обеда နေ့လယ်စာ စားဖို့တစ်နာရီအလိုမှာ
за день до отъезда မထွက်ခွါမီ တစ်ရက်အလိုမှာ
за месяц до каникул ကျောင်းပိတ်ရက် မတိုင်မီ တစ်လအလိုမှာ၊ ကျောင်းပိတ်ဖို့ တစ်လအလိုမှာ
за год до окончания института တက္ကသိုလ်မအောင်မီ တစ်နှစ်အလိုမှာ
4.указывает на причину чего-н.:
благодарить за помощь အကူအညီအတွက် ကျေးဇူးတင်တယ်
благодарить за подарок လက်ဆောင်အတွက် ကျေးဇူးတင်တယ်
уважать за ум ဉာဏ်ပညာအတွက် လေးစားတယ်
награда за заслуги ကောင်းမှုပြုတဲ့အတွက် ဆု၊ ကောင်းကျိုးအတွက် ဆုချီးမြှင့်မှု
наказание за преступление ရာဇဝတ်မှုအတွက် အပြစ်ဒဏ် ပေးတယ်
за что вы на меня сердитесь? ဘာအတွက်ကျွန်တော့်ကို ခင်ဗျား စိတ်ဆိုးရတာလဲ၊ ဘာကြောင့် ကျွန်တော့်ကို ခင်ဗျားစိတ်ဆိုးရတာလဲ
5.ради, во имя чего:
бороться за первое место в соревновании ပြိုင်ပွဲမှာ ပထမရအောင် ယှဉ်ပြိုင်တယ်
сражаться за Родину အမိနိင်ငံအတွက် တိုက်ခိုက်တယ်
голосовать за какое-нибудь предложение အကြံဉာဏ်တစ်ခုခုကို ထောက်ခံမဲ ပေးတယ်
6. в обмен на что-н., по какой-н. цене:
сделать что-нибудь за деньги (за плату) ပိုက်ဆံ ပေးလုပ်တယ်၊ အခကြေးပေးပြီးလုပ်တယ်
купить книгу за 20 рублей စာအုပ်ကို ရုဘယ်လ် နှစ်ဆယ်နဲ့ ဝယ်တယ်
7. вместо кого-н.:
дежурить за товарища မိတ်ဆွေအစား အစောင့်တာဝန်ယူတယ်၊ မိတ်ဆွေအစား ဂျူတီဝင်တယ်
сделай это за меня ကျွန်တော့်အစား ဒီဟာ လုပ်ပေးပါ
8. употр. со словами:
бояться, волноваться, беспокоиться, радоваться, отвечать и т. д.; рад, стыдно, страшно и т. д.):
волноваться за детей ကလေးတွေအတွက် စိုးရိမ်ပူပင်မိတယ်
бояться за чью-нибудь жизнь တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့ အသက်အတွက် စိုးရိမ်ကြောက်လန့်တယ်
рад за тебя မင်းအတွက် ဝမ်းသာမိတယ်
мне стыдно за вас ခင်ဗျားအတွက် ကျွန်တော်ရှက်မိတယ်
III с твор.
1. နောက်က
идите за мной ကျွန်တော့်နောက်က လိုက်ပါ
собака бежала за хозяином သခင့်နောက်က ခွေး ပြေးလိုက်တယ်
за танками двигалась пехота တင့်ကားတွေနောက်က ခြေလျင်တပ်တွေ တက်ကြတယ်
2. (часто при повторений сущ.)
ပြီး
день за днём တစ်နေ့ပြီးတစ်နေ့
месяц за месяцем တစ်လပြီးတစ်လ
год за годом တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ်
читать книгу за книгой စာအုပ် တစ်အုပ်ပြီးတစ်အုပ် ဖတ်တယ်၊ တစ်အုပ်ပြီးတစ်အုပ် ဖတ်တယ် 3. မှာ за ужином разговор шёл о погоде ညစာထမင်းစားပွဲမှာ ရာသီဥတုအကြောင်း စကားပြောကြားသွားတယ်
за работой он забывает обо всём အလုပ်လုပ်ချိန်မှာ သူ ဘာကိုမှ သတိမရတော့ဘူး၊ အလုပ်လုပ်ချိန်မှာ သူ အားလုံး မေ့ပစ်ကုန်တယ် 4. အတွက်… ဖို့ приехать за вещами ပစ္စည်းတွေအတွက် ရောက်လာတယ်၊ ပစ္စည်းတွေ ယူဖို့ ရောက်လာတယ်
сходить в магазин за хлебом ပေါင်မုန့်ဝယ်ဖို့ ဆိုင်ကို သွားတယ်
пойти в лес за грибами မှိုကောက်ဖို့၊ တောထဲကို သွားတယ် послать за доктором ဆရာဝန် ခေါ်ခိုင်းတယ်၊ ဆရာဝန် ပင့်ခိုင်းတယ် 5. (употр. с некоторыми глаголами:
наблюдать, следить, ухаживать и т. д.) ဖို့ наблюдать за порядком စည်းကမ်းလိုက်နာ၊ မလိုက်နာဆိုတာကို ကြီးကြပ်တယ်၊ နေရာတကျရှိဖို့ စောင့်ကြည့်တယ် наблюдать за чистотой သန့်သန့်ရှင်းရှင်း ရှိဖို့ ဂရုစိုက်တယ် ухаживать за больным လူနာကို ပြုစုတယ်
